Η Διεθνής Αγορά των Ανθοκομικών και Καλλωπιστικών

Kitantzis Plants S.A., Marathon farm propagation facility, Athens Greece

Summary in English: This is a short report on the International market situation in the sectors of Floriculture and Ornamental plant Industries. A synopsis in Greek language that gives to the Greek producers, traders and consumers an initial picture of the international market and how it is impacted since the beginning of the economic crisis in Europe and the rest of the world.

Οι Εξέλιξη της αγοράς στον Ευρωπαϊκό χώρο, σε περίοδο της Κρίσης

Η οικονομική και «χρηματοδοτική» κρίση που ενέσκηψε από το 2009 και μετά, κυρίως στην Βόρεια Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη (ΕΕ-28), δεν άφησε ανεπηρέαστο ούτε τον κλάδο του εμπορίου ανθοκομικών προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι τάσεις των αριθμών μέχρι και το 2009 χαρακτηρίζονται αυξητικές για το ανθοκομικό εμπόριο. Στην επταετία που ακολούθησε (2009-2014) παρατηρείται επιβράδυνση (με αυξομειώσεις) η οποία οφείλεται στην παρατεταμένη οικονομική κρίση στις χώρες «υψηλής ζήτησης», γεγονός που συνδέεται με μειώσεις του κατά κεφαλήν εισοδήματος και κάμψη επενδύσεων σε έργα πρασίνου, δημόσιες και ιδιωτικές… Από τις αρχές του 2015 μέχρι σήμερα παρατηρείται βαθμιαία ανάκαμψη της ζήτησης κυρίως στις βιομηχανικές χώρες Αμερικής, Ευρώπης και Ασίας.

Ολλανδία, “Open field flower crops” Πηγή: Ολλανδικό Ινστιτούτο Ανταγωνιστικότητας

Η Ολλανδία παραμένει το μεγάλο κέντρο εμπορίου (σε εισαγωγές και εξαγωγές) παρά τις «παρακάμψεις» που παρατηρούνται με κατ’ ευθείαν πράξεις από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες με προμηθευτές ή αγοραστές τρίτων χωρών (π.χ. Γερμανία). Η Γερμανία πέραν των εισαγωγών της από τρίτες χώρες, εμφανίζει και σημαντική ενδυνάμωση της εγχώριας παραγωγής ανθοκομικών με αποτέλεσμα να το αισθάνονται η Ολλανδία και η Δανία παραδοσιακοί της προμηθευτές (με πτώση πωλήσεων 18% και 24% αντίστοιχα το 2015). Στα γλαστρωμένα είδη η πτώση εξαγωγών προς Γερμανία από τις δυο αυτές χώρες εμφανίζει πτώση 22%..!!

Τελευταία παρατηρείται στην Ευρώπη αύξηση των εισαγωγών περισσότερων δρεπτών (13% από το 2013 στο 2015) με τα υπόλοιπα χωρίς αξιοσημείωτη μεταβολή, πιθανώς και πτωτικές τάσεις για κάποια κράτη μέλη. Γενικώς παρατηρείται πτώση του όγκου των εισαγωγών φυτού στην ΕΕ αλλά αύξηση της αξίας τους. Η EUROSTAT εκτιμά ότι η συνολική αξία εισαγωγών ανθοκομικών προϊόντων στην ΕΕ (το 2014) ήταν της τάξεως του 1,6 δισεκατομμυρίου € (για 415.000 Τόνους προϊόντων) με αυξητική τάση. Ένδειξη ότι διακινούνται όλο και καλύτερης ποιότητας ανθοκομικά προϊόντα στην Ευρωπαϊκή αγορά. Οι για πολλά χρόνια κυρίαρχες εισαγωγές της ΕΕ από Ισραήλ, ΗΠΑ και Κόστα Ρίκα, φαίνεται να υποχωρούν ενώ παρατηρείται αύξηση εισαγωγών από την Αφρικάνική Ήπειρο (π.χ. η Κένυα καλύπτει το 28% των Ευρωπαϊκών εισαγωγών και ακολουθεί η Αιθιοπία). Σημειώνουμε την απαγόρευση εισαγωγής 179 ειδών Φοινικοειδών στην ΕΕ από τις Φυτοϋγειονομικές Υπηρεσίες της, προέλευσης Κόστα Ρίκα από τον Μάιο του 2015, οι οποίες ενοχοποιούνται για την μετάδοση του βακτηριδίου Xylella fastidiosa.

Η συνολική αξία των προϊόντων ανθοκομίας και καλλωπιστικών φυτών που διακινούνται παγκοσμίως εκτιμάται μεταξύ 28-30 δις $ ΗΠΑ, σε σχέση με τα 10,0 περίπου δις $ ΗΠΑ προ δεκαπενταετίας. Το στοιχείο αυτό αποτελεί δείκτη ανάπτυξης και δυναμικής του κλάδου διαχρονικά, παρά την επιβράδυνση που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, με μια «δειλή» αλλά ορατή όμως πρόσφατη ανάκαμψη στις βιομηχανικές χώρες.

Η τρέχουσα αξία του συνόλου των ανθοκομικών προϊόντων που φτάνουν στην κατανάλωση ετησίως (ντόπιας παραγωγής και εισαγόμενων) στην Δ. Ευρώπη, εκτιμάται στα 12 δις $ ΗΠΑ περίπου, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ με 7 περίπου δις $ και την Ιαπωνία με 8 δις $. Η Ολλανδία προηγείται καλύπτοντας το 60% των παγκοσμίων εξαγωγών και ακολουθείται από την Κολομβία, την Ιταλία και το Ισραήλ. Αναφέρονται χρονιές όπου η Ολλανδία εξήγαγε το 50% της παγκόσμιας ποσότητας και στα «γλαστρωμένα» φυτά (pot plants) ακολουθούμενη από το Βέλγιο, τη Δανία και τη Γερμανία.

Σύμφωνα με την Royal FloraHolland οι μεγάλοι καταναλωτές ανθοκομικών προϊόντων στον Ευρωπαϊκό χώρο είναι οι Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία και ακολουθούν η Ρωσία, η Πολωνία, η Ισπανία και οι υπόλοιπες… Στη Γερμανία η ντόπια αγορά ανθοκομικών υπολογίζεται στα 5 δις $ ΗΠΑ, στη Γαλλία στα 3 δις $ και στη Ρωσία στα 2-2,5 δις $, ενώ οι τάσεις της κατανάλωσης σε χώρες που δεν έχουν ακόμη βγει από την κρίση, δείχνουν προτίμηση για «φτηνότερο προϊόν»…!!!

Διάφορες πηγές (USDA, η Rabobank, κ.ά.) προβλέπουν ότι οι αγορές στην Ευρώπη θα σταθεροποιηθούν χωρίς απώλειες, αλλά αναμένουν αισθητή ανάπτυξη και στις τρίτες χώρες (με αρκετή παραγωγή και περισσότερη ζήτηση, με την δεύτερη να μην ικανοποιείται πλήρως από την πρώτη).

Σημειώνουμε ότι η παραγωγή ανθοκομικών σε τρίτες χώρες (Αφρική) ελέγχεται και συντονίζεται από Ευρωπαϊκούς Οίκους και Εταιρίες (Πρόκειται για Ολλανδικές κυρίως επενδύσεις σε Τανζανία, Κένυα, Ουγκάντα και Αιθιοπία).

Ανθοκομική μονάδα στην Κένυα (Πηγή: CNN)

Υψηλές προσδοκίες στις ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να παράγουν μαζικά. Ο κλάδος προσφέρει 1,5 εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Η παραγωγή ικανοποιεί την εγχώρια μεγάλη αγορά και τη ζήτηση από τις κατασκευαστικές εταιρίες, ενώ αναμένεται σημαντική αύξηση της ζήτησης εφόσον επαληθευθούν οι εξαγγελίες των Ρεπουμπλικανών για επενδύσεις ενός τρις $ ΗΠΑ σε υποδομές και δημόσια έργα εντός της επικράτειας των ΗΠΑ για τόνωση της οικονομίας (με κίνητρο την μείωση φόρων για προσέλκυση επενδυτών στις κατασκευές). Σημειώνουμε ότι το κομμάτι καλλωπισμού και οι προδιαγραφές των υποδομών στις ΗΠΑ και των εθνικών οδών, γνωστό και ως “Highway Landscaping” και γενικώς της αποκατάστασης πρασίνου κατά μήκος των έργων, απορροφά τεράστιες ποσότητες σε καλλωπιστικά φυτά, σπόρους, σπορομίγματα, και χλοοτάπητες.

ΗΠΑ, τυπικό προκήπιο μονοκατοικίας, Β. Καρολίνα (Photo: Σ. Σεκλιζιώτης)

Η τελευταία δεκαετία για τον αμερικανικό κατασκευαστικό τομέα κρίνεται ως «χαμένη δεκαετία» με μια ανάπτυξη 0,4-0,6 ετησίως, πράγμα που πολλοί προσδοκούν να αλλάξει προς το καλύτερο προς όφελος των κατασκευαστών και των προμηθευτών φυτικού υλικού και εφοδίων.

Ο κλάδος της κηποτεχνίας σε ζώνες κατοικίας, γνωστός και ως “home gardening” θεωρείται για τις ΗΠΑ από τους μεγαλύτερους καταναλωτές καλλωπιστικών, ανθοκομικών και εφοδίων ύψους 40 δις $ ΗΠΑ/ετησίως. Αντίθετα, στα ανθοκομικά είδη και στα δρεπτά εγχώριας παραγωγής παρατηρείται μια άτονη έως «πτωχή» περίοδος από το 2011. Η εισροές ανθοκομικών από την Κολομβία και τον Ισημερινό χαμηλού κόστους παραγωγής, έχουν επηρεάσει αρνητικά τους παραγωγούς ανθοκομικών στις ΗΠΑ, με πτώση της κερδοφορίας. Τα προσεχή χρόνια αναμένεται να διατηρηθεί ο ανταγωνισμός από τα εισαγόμενα, αν και στα ανθοπωλεία και γενικά η ζήτηση του «άνθους» δείχνει πτωτικές τάσεις.

Οι πολιτείες Καλιφόρνια και Φλώριδα είναι οι μεγαλύτερες παραγωγοί ανθοκομικών και καλλωπιστικών φυτών στις ΗΠΑ. Στην Φλώριδα παράγονται κυρίως υποτροπικά είδη και φοινικοειδή (45% της συνολικής παραγωγής της Πολιτείας).

Κάμψη στη Ρωσία

Την τελευταία δεκαετία η Ρωσία δείχνει δείγματα αύξησης της κατανάλωσης των ανθοκομικών με τη ζήτηση (το 2013) να πλησιάζει αυτή της Ισπανίας. Στην τελευταία όμως διετία οι εισαγωγές της από την ΕΕ δείχνουν πτώση 8% για φυτά σε γλάστρα και 28% για δρεπτά. Οι πωλήσεις φυτών σε γλάστρα των Ολλανδών στη Ρωσία έπεσαν δραματικά την ίδια περίοδο (περί το 38%…) ενώ των δρεπτών κατέγραψαν πτώση 50%. Το κενό που δημιουργήθηκε από την πτώση των Ολλανδικών εξαγωγών στη Ρωσία αναπληρώνεται «εν μέρει» από χώρες όπως οι Λιθουανία, Λεττονία, Πολωνία, Φινλανδία και Ιταλία, οι οποίες με τη σειρά τους εισάγουν από την Ολλανδία (πολλαπλασιαστικό και έτοιμο).

Σύμφωνα με εκθέσεις του Messe Essen η αγοραστική δραστηριότητα ανθοκομικών στην Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία και τις πρώην Σοβιετικές χώρες εμφανίζεται αυξημένη λόγω της ανοδικής κατανάλωσης κατά κεφαλή.

Έντονη η δραστηριότητα στις Αραβικές Χώρες

Η αγορά αυτή παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια μεγάλο ενδιαφέρον για ανθοκομικά προϊόντα και γλαστρωμένα καλλωπιστικά κάθε είδους. Σε μια από τις προσεχείς μας αναφορές θα αναλύσουμε την αγορά αυτή και τις εμπορικές δυνατότητες και ευκαιρίες που πιθανόν να προσφέρονται για τους Έλληνες παραγωγούς και εξαγωγείς.

Η αγορά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εκτιμάται στα 36 περίπου εκατομμύρια €, ενώ σε ολόκληρη την περιοχή της Αραβικής Συνεργασίας του Κόλπου γνωστής και ως GCC (Cooperation Council for the Arab States of the Gulf) η αγορά ξεπερνά τα 250 εκατομμύρια €. Τα Εμιράτα και κυρίως το Ντουμπάι έχουν εξελιχθεί σε μεγάλα εμπορικά κέντρα διακίνησης καλλωπιστικού φυτού για άνθη, σπορόφυτα, δένδρα, ριζώματα και βολβούς. Η αγορά αυτή αναπτύσσεται κατά 20% κάθε χρόνο λόγω της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης και κυρίως του διογκούμενου real estate, για το οποίο στα επόμενα δυο χρόνια η ανάπτυξη προβλέπεται να ξεπεράσει το 20%.

Φυτά αφικνούνται στο Ντουμπάι από αφρικανικές χώρες, χώρες του Ειρηνικού, Ασίας και Ευρώπης. Το ανθοκομικό κέντρο στο διεθνές Αεροδρόμιο του Ντουμπάι (Dubai Flower Centre – DFC) αποτελεί το πιο σύγχρονο κέντρο Logistics για ολόκληρη την αγορά Ανθοκομικών και Καλλωπιστικών ειδών στη Μ. Ανατολή.

Η Ελληνική Αγορά

Λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος, η σελίδα μας θα ασχοληθεί με την Ελληνική αγορά μελλοντικά, στοχεύοντας σε πληρέστερη περιγραφή της κατάστασης με αξιόπιστη πληροφορία αλλά και προτάσεις για την βελτίωση του κλάδου σε επίπεδα παραγωγής, προσφοράς, εφαρμογών και ζήτησης, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις εξελίξεις στην εθνική οικονομία.